Een duurzaam, betrouwbaar en flexibel energiesysteem voor laboratoria in Leiden

IFF, Janssen en het andere laboratorium in Leiden hebben alle drie een hoge duurzaamheidsambitie. Doelstellingen zijn: minder energieverbruik, processen optimaliseren én over naar duurzame energie. Bij het verduurzamen van de laboratoria gaan deze drie bedrijven dan ook een stap verder dan de standaard normen voor duurzaamheid. De gebouwen van IFF en Janssen hebben zelfs een BREEAM Excellent certificering behaald, wereldwijd een toonaangevend certificaat voor de duurzaamheid van gebouwen.

Betrouwbaarheid en veiligheid

Laboratoria hebben te maken met gevoelige processen. Zo is IFF wereldleider op het gebied van innovatieve en duurzame producten voor de voedsel-, gezondheids-, farmaceutische- en biotechnologische-industrie. Je kunt je voorstellen: voor zulke processen zijn nauwkeurigheid en een continue levering van warmte - en vooral koude - van groot belang. Betrouwbaarheid en stabiliteit zijn cruciaal. Het verduurzamen van laboratoria vraagt dan ook om een andere aanpak dan de verduurzaming van een kantoor- of woongebouw.

WKO-installatie: perfecte uitkomst voor laboratoria

Een laboratorium kenmerkt zich door een hoge koude vraag. “Er is geen duurzamer systeem om koude op te wekken dan een WKO-installatie”, vertelt Lernard Simonis, manager duurzame energieoplossingen bij Roodenburg. “Daarom zijn IFF en Janssen voorzien van een WKO-installatie. Het andere laboratorium in Leiden krijgt dit ook.”

“Een WKO-installatie werkt met water uit de bodem en bestaat uit één of meerdere warmte en koude bronnen”, legt Philip Holswilder, assetmanager bij Eteck, uit. “In de technische ruimte zijn warmtepompen, die opgeslagen bodemwarmte opwarmen of verkoelen tot bruikbare temperatuurniveaus. In de zomer pompen zij het water uit de koude bron. Dat is dan een graad of 9 en dat is voldoende om te koelen. Daarmee koelen ze de ruimtes in de laboratoria. Tegelijkertijd pompen zij dit opgewarmde water vanuit het laboratorium terug in de warme bron in de bodem. Van dit opgewarmde water maken ze in de winter weer gebruik. Zo maak je optimaal gebruik van lokaal beschikbare energiebronnen.”

“Door die koude en warme bron in de grond wordt de energie-efficiëntie enorm verhoogd”, voegt Lernard toe. “Het rendement van een WKO-installatie is 40x hoger dan van een CV-ketel. De installatie is een stuk stabieler en de duurzame energie wekken we op met de zonnepanelen op het dak. Het is dus een perfecte uitkomst voor laboratoria met een hoge warmte- en koudevraag.”

Een toekomstbestendig ontwerp

“Een WKO-installatie gebruiken we ook veel bij andere gebouwen”, vult Roy Groote, ontwikkelaar bij Eteck aan. “De uitdaging bij laboratoria zit vooral in de stabliteit en redudantie van het systeem, waarbij er continu grote energiestromen warmte en koude geleverd moeten worden. Dat maakt het anders dan een WKO-installatie bij een kantoorgebouw. En daar houden we bij het ontwerp al rekening mee.”

“Dat begint met een goede analyse van de vraag van de opdrachtgever, want geen enkel laboratorium is hetzelfde”, gaat Lernard verder. “We brengen in kaart wat de behoeften zijn en maken een inventarisatie en een Programma van Eisen. Op basis daarvan adviseren we over de aandachtspunten, hoe je kunt inspelen op toekomstige behoeften en het innovatieve karakter van het werkgebied. Bijvoorbeeld door het systeem iets groter te maken dan nodig is. Dat maakt het flexibel en in de bodem is daar vaak wel ruimte voor. Zodat je niet alleen nu verzekerd bent van een continue levering van warmte en koude, maar ook in de toekomst.”

Het back-up plan ligt klaar

“Wat bij laboratoria extra belangrijk is, is dat je vooraf goed onderzoekt wat de mogelijkheden zijn voor een noodopstelling”, zegt Philip. “Dat je rekening houdt met redundantie. Dat wil zeggen dat er back-ups zijn ingericht, die bij een eventuele storing blijven zorgen voor een continue levering van warmte en koude. In een laboratorium werken ze bijvoorbeeld aan medicijnen tegen kanker of aan coronavaccins. Je moet er niet aan denken dat er een uitval van energie is. Het effect is dan veel groter dan in een kantoor. Mocht er toch iets gebeuren, dan moet je direct kunnen overschakelen op een noodopstelling. Eteck zorgt ervoor dat het noodplan klaarligt en neemt dit mee in het ontwerp.”

Onderhoud en monitoring

“En natuurlijk blijven we ook na de oplevering nauw betrokken bij de warmte- en koudelevering van de laboratoria”, vertelt Roy. “Vanuit Eteck is er voor de laboratoria een vast aanspreekpunt. Iemand die de resultaten monitort en overlegt met de onderhoudspartner. Want er zijn altijd variabelen, die kunnen wijzigen. Daarom is het belangrijk om actief onderhoud en monitoring toe te passen en continu te blijven optimaliseren en verbeteren.”

Een continue levering van energie voor laboratoria

IFF, Janssen en het andere laboratorium in Leiden hebben straks alle drie een betrouwbaar, stabiel, robuust en flexibel systeem dat de laboratoria voorziet van een continue levering van warmte en koude. En dat op de meest duurzame manier. IFF is inmiddels opgeleverd, Janssen staat op het punt van oplevering, het andere laboratorium is in aanbouw. Inmiddels werken Eteck en Roodenburg samen aan een vierde laboratorium op het Bio Science Park in Leiden. In alle projecten hebben zij veel kennis opgedaan over het verduurzamen van laboratoria en weten zij exact hoe dit proces werkt.

Wil je hier meer over weten? Neem dan contact met ons op.